⭐ Khi nước ngọt trở thành thứ xa xỉ – chuyện đời ở miền Tây mùa hạn mặn
Ở miền Tây, người ta quen với câu “trên bến dưới thuyền,
ruộng đồng cò bay thẳng cánh”. Nhưng vài năm gần đây, cảnh đó không còn trọn vẹn
như thời ông bà kể lại. Nhiều nơi nước mặn táp vào tận vườn, ao cá uống không nổi,
đất nứt chân chim, còn những chiếc lu hứng nước mưa thì lúc nào cũng đóng nắp
kín như giữ vàng trong nhà.
Mùa hạn mặn, người miền Tây không chỉ thiếu nước tưới,
mà còn thiếu cả nước uống – thứ tưởng như đơn giản nhất của cuộc sống.
Có những khu vực, nước máy bị nhiễm mặn nhẹ, nước giếng khoan thì lợ đắng, còn
nước sông trước nhà chuyển màu vàng khè, bốc mùi ngai ngái. Người lớn còn đỡ,
chứ trẻ con uống phải nước nhiễm mặn hay nhiễm phèn dễ đau bụng, rối loạn tiêu
hoá, có khi phải nhập viện.
Nhiều người không sống ở miền Tây thì khó hình dung cảnh
một xô nước ngọt lại quý đến vậy. Nhưng ai từng đi qua những đoạn đường kênh cạn,
từng nhìn những lu nước trống trơn vào mùa khô, mới thấy hết nỗi lo lắng của bà
con.
🌿
Chuyện nước – tưởng giản đơn mà trở thành gánh nặng
Gia đình cô Sáu ở Bến Tre kể, mấy năm trước mặn vào
sâu hơn 70km. Nhà cô khoan giếng mà vẫn ra nước lợ. Lau nhà thấy sàn trắng muối.
Nấu cơm thì hạt gạo nghe mằn mặn. Rửa rau cũng phải dè sẻn từng gáo.
Mấy vùng ở Trà Vinh, Sóc Trăng thì mùa mưa chưa kịp đầy
lu, mùa nắng đã đến. Nước mưa gom không kịp cho cả mùa. Còn nước giếng khoan
sâu thì nhiễm phèn, rửa mặt cũng cảm giác rít rít.
Có nhà phải mua nước ngọt từ ghe chở nước, giá 50.000
– 80.000 đồng/m³. Với số tiền đó, nhiều hộ nghèo chỉ dám dùng để uống và nấu
cơm. Còn chuyện tắm giặt vẫn phải trông nhờ nước mặn pha loãng.
Nước – thứ nhẹ tênh nhưng trở thành nỗi lo đè lên vai
từng người dân.
💧
Khi công nghệ bắt đầu len lỏi vào những vùng khó khăn
Nếu nói miền Tây “khát nước ngọt” là đúng, nhưng cũng
phải nói rằng vài năm gần đây, những đổi thay tích cực đang diễn ra. Không phải
nhờ phép màu, mà nhờ công nghệ lọc nước từ thiện do các tổ chức, nhóm
thiện nguyện và doanh nghiệp chung tay mang vào.
✔
Máy lọc bằng màng RO công suất lớn
Nhiều trường học, trạm y tế, chùa và điểm dân cư đã được
lắp hệ thống lọc RO công suất 300–500 lít/giờ. Nước sông, nước kênh – vốn phèn
và mặn – được xử lý qua nhiều cấp lọc rồi cho ra nước uống được.
Trẻ con đến lớp không còn phải mang chai nước từ nhà.
Người lớn cũng có thể xin vài lít nước ngọt về nấu ăn.
✔
Trạm lọc nước mặn thành nước ngọt
Các hệ thống dùng màng lọc RO áp suất cao, thiết kế đặt
trên xe tải hoặc thuyền. Đội thiện nguyện chạy đến vùng mặn nặng, xử lý trực tiếp
dòng nước tại chỗ, rồi phát nước miễn phí cho bà con.
Công nghệ này giúp nhiều xã không còn bị “bao vây” bởi
mặn trong những năm đỉnh điểm.
✔
Bộ lọc phèn – lọc rong rêu – lọc nước mưa
Nhiều nơi được hỗ trợ combo đơn giản nhưng hiệu quả: cột
lọc composite, bồn chứa inox và bộ lọc nước mưa ba tầng. Những thiết bị này
không hiện đại như máy lọc RO, nhưng lại phù hợp vùng khó khăn – ít hư, dễ thay
vật liệu, không tốn điện.
Có nơi chỉ nhờ hệ thống lọc mưa nhỏ mà cả xóm có nước
sạch trong mấy tháng nắng.
✔
Lọc nước bằng năng lượng mặt trời
Một vài dự án quốc tế mang đến thiết bị lọc bằng năng
lượng mặt trời – tận dụng sức nóng để bốc hơi nước biển hoặc nước mặn rồi ngưng
tụ thành nước ngọt. Hiệu quả không lớn, nhưng là hy vọng cho những khu vực xa
nguồn điện.
❤️
Tấm lòng gom lại thành dòng nước sạch
Không phải chỉ công nghệ mới tạo nên thay đổi. Cái
quan trọng hơn là tấm lòng của những người chung tay.
Có nhóm thiện nguyện mỗi tháng chạy xe từ Sài Gòn xuống
phát bình nước 20 lít miễn phí cho bà con. Có người dân khá giả tự mua máy lọc
tặng xóm. Có chú chủ ghe chở nước ngọt bán giá vốn mùa hạn. Cũng có những mạnh
thường quân không để lại tên, chỉ để lại một chiếc máy lọc trong sân trường.
Nước sạch không chỉ đến từ máy móc, nó đến từ cách con
người đối xử với nhau.
🌱
Miền Tây rồi sẽ ổn hơn – khi công nghệ và lòng người gặp nhau
Hạn mặn có thể còn kéo dài trong nhiều năm tới. Biến đổi
khí hậu không dừng lại. Nhưng không vì vậy mà miền Tây tuyệt vọng.
Công nghệ lọc nước ngày càng rẻ, bền, dễ vận hành. Những
tổ chức thiện nguyện cũng ngày một chuyên nghiệp hơn. Nhà nước cũng đầu tư mạnh
vào hồ nước ngọt, cống ngăn mặn, tuyến chuyển nước.
Miền Tây sẽ không quay lại thời nước ngọt quanh năm
như xưa, nhưng sẽ có những giải pháp để người dân không phải “khát” ngay trên mảnh
đất mình sinh ra.
Nhìn cảnh con nít uống nước lạnh từ máy lọc vừa được lắp,
người già nấu ấm trà bằng nước trong veo, hay những gia đình không còn tốn cả
trăm ngàn để mua nước sinh hoạt… mới thấy những thay đổi nhỏ như vậy đáng quý đến
nhường nào.
⭐
Lời cuối
Bài viết này không nói về sản phẩm, cũng không quảng
cáo. Chỉ muốn kể lại một câu chuyện rất thật ở miền Tây – nơi mà từng giọt nước
ngọt có ý nghĩa lớn hơn nhiều người tưởng.
Nếu mai này đi miền Tây mùa nắng, đứng trên bờ kênh thấy
bà con xếp hàng chờ lấy nước từ trạm lọc từ thiện, có lẽ bạn sẽ hiểu:
Nước không chỉ là thứ để uống. Nước là sự
sống – và đôi khi là niềm hy vọng.
0 Nhận xét